| T/b | Okuwyň görnüşi | Sagat sany | Okuwyň möhleti |
| Burawlamagyň tehnikasy we tehnologiýasy | |||
| 1. | Deňizde nebit we gaz guýularyny burawlamak | 72 | 6 hepde |
| 2. | Dik, ýapgyt we kese guýulary burawlamagyň tehnikasy we tehnologiýasy | 120 | 10 hepde |
| 3. | Buraw we tamponaž erginleriniň tehnologiýasy | 72 | 6 hepde |
| 4. | Buraw işiniň superwaýzeri | 92 | 8 hepde |
| 5. | Nebit we gaz guýularyny düýpli abatlamak | 72 | 6 hepde |
| 6. | Nebitgaz senagatynda zähmeti goramak | 72 | 6 hepde |
| Nebit we gaz känlerini özleşdirmek we ulanmak | |||
| 7. | Nebit-gaz känlerini özleşdirmek we ulanmak | 72 | 4 hepde |
| 8. | Nebit we gaz känlerini özleşdirmek we ulanmak II | 216 | 18 hepde |
| 9. | Şefl ojaklaryny özleşdirmek | 88 | 5 hepde |
| 10. | Nebiti we gazy saklamak we daşamak | 72 | 4 hepde |
| 11. | «Petrel» (Schlumberger) programma üpjünçiligi | 102 | 9 hepde |
| 12. | «ECLIPSE » (Schlumberger) programma üpjünçiligi | 144 | 12 hepde |
| 13. | «PIPESIM» (Schlumberger) programma üpjünçiligi | 90 | 7 hepde |
| Nebitgazgeçirijilerini we nebitgazyň saklanýan ýerlerini taslamak, gurmak we ulanmak | |||
| 14. | Magistral gaz geçirijileri | 90 | 8 hepde |
| 15. | Nebit gaz geçirijilerini taslamak, gurmak we ulanmak | 90 | 8 hepde |
| 16. | Nasos we kompressor stansiýalarynyň taslanylyşy we ulanylyşy | 72 | 5 hepde |
| 17. | Korroziýadan goramak | 52 | 4 hepde |
| 18. | Nebiti we gazy turbalar arkaly daşamak | 20 | 2 hepde |
| Tehnik-dozimetrist | |||
| 19. | Tehnik-dozimetrist | 80 | 6 hepde |
| Nebiti we gazy gaýtadan işlemegiň himiki tehnologiýasy | |||
| 20. | Nebiti we gazy gaýtadan işlemegiň himiki tehnologiýasy | 72 | 4 hepde |
| Nebit we gaz geologiýasynda innowasiýa tehnologiýalarynyň esaslary | |||
| 21. | Peýdaly magdanlary gözlemegiň geofiziki usullary | 228 | 12 hepde |
| 22. | Peýdaly magdanlary gözlemegiň we barlamagyň geofiziki usullary | 72 | 4 hepde |
| 23. | Peýdaly magdanlary gözlemegiň häzirki zaman geologiki tehnologiýalar | 72 | 4 hepde |
| 24. | Nebit-gaz geologiýasy | 216 | 12 hepde |
| 25. | Taryhy geologiýa we paleontologiýanyň esaslary | 170 | 10 hepde |
| 26. | Petrografiýa we petrologiýa | 72 | 4 hepde |
| 27. | Geomaglumatlar ulgamy | 72 | 4 hepde |
| 28. | Gatlak suwuklyklaryň we kernleriň labarotoriýa barlagy | 72 | 4 hepde |
| 29. | Burawlamakda geologiýa | 72 | 4 hepde |
| 30. | Nebit we gaz geologiýasynda innowasiýa tehnologiýalarynyň esaslary | 72 | 4 hepde |
| 31. | Geologiýada “Petrel” (Schlumberger) programma üpjünçiligi | 36 | 2 hepde |
| 32. | Geofizikada “Petrel” (Schlumberger) programma üpjünçiligi | 72 | 4 hepde |
| 33. | “PetroMod” (Schlumberger) programma üpjünçiligi | 36 | 2 hepde |
| Tehnologiýa proseslerini we önümçiligi awtomatlaşdyrmak | |||
| 34. | Tehnologiýa proseslerini we önümçiligi awtomatlaşdyrmak | 72 | 4 hepde |
| 35. | Ulgamy dolandyrmagyň matematiki modelleri | 72 | 4 hepde |
| 36. | Nebit we gaz känlerini özleşdirmegiň işçi kadalaryny dolandyrmak | 72 | 4 hepde |
| 37. | Metrologiýanyň we standartizasiýanyň häzirki zaman meseleleri | 72 | 4 hepde |
| Energetika | |||
| 38. | Nebiti we gazy özleşdirilende energotygşytlylyk | 72 | 4 hepde |
| 39. | Wodorod energetikasy | 72 | 4 hepde |
| 40. | Elektrik energiýanyň hilini dolandyrmak | 72 | 4 hepde |
| Nebit – gaz pudagynyň ykdysadyýeti we dolandyrylyşy | |||
| 41. | Türkmenistanyň ykdysadyýeti | 72 | 4 hepde |
| 42. | Bazar ykdysadyýetiniň esaslary | 72 | 4 hepde |
| 43. | Marketing | 72 | 4 hepde |
| 44. | Logistika | 72 | 4 hepde |
| 45. | Taslamalary dolandyrmak | 72 | 4 hepde |
| 46. | Nebit-gaz pudagynyň kärhanalarynyň işini ýöretmek we dolandyrmak | 72 | 4 hepde |
| 47. | Nebit-gaz pudagynyň hukugy | 72 | 4 hepde |
| Kiçi we orta işewürlik menejment | |||
| 48. | Türkmenistanyň ykdysadyýeti | 72 | 4 hepde |
| 49. | Bazar ykdysadyýetiniň esaslary | 72 | 4 hepde |
| 50. | Iş gatnaşygynyň edebi | 62 | 4 hepde |
| 51. | Işewürligiň we telekeçiligiň esaslary | 36 | 3 hepde |
| 52. | Personaly dolandyrmak | 40 | 3 hepde |
| 53. | Amaly menejment | 24 | 2 hepde |
| 54. | Umumy bazary öwreniş | 42 | 3 hepde |
| 55. | Işewür gatnaşyklaryň etikasy: Guramaçylykly gatnaşyk we özara gatnaşyklar | 24 | 2 hepde |
| 56. | Maglumatlaýyn menejment | 40 | 3 hepde |
| 57. | Menejerleriň guramaçylyk häsiýetleri | 42 | 3 hepde |
| 58. | Strategiki menejment | 40 | 3 hepde |
| 59. | Taslamalary dolandyrmak | 34 | 2 hepde |
| 60. | Umumy menejment | 42 | 3 hepde |
| Maliýe hasabatlylygynyň halkara standartlary – I | |||
| 61. | Maliýe hasaby -1 | 90 | 9 hepde |
| 62. | Dolandyryş hasaby-1 | 76 | 8 hepde |
| 63. | Salgyt | 64 | 8 hepde |
| 64. | Hukuk | 62 | 8 hepde |
| Maliýe hasabatlylygyň halkara standartlary - II | |||
| 65. | Maliýe hasaby-II | 86 | 8 hepde |
| 66. | Dolandyryş hasaby -II | 54 | 6 hepde |
| 67. | Salgytlar-II | 47 | 6 hepde |
| 68. | Hukuk-II | 54 | 6 hepde |
| Maliýe hasabatlylygyň milli standartlary | |||
| 69. | “Maliýe hasabatlylygyň milli standartlary” modul 1 | 61 | 6 hepde |
| 70. | “Maliýe hasabatlylygyň milli standartlary” modul 2 | 53 | 6 hepde |
| 71. | “Maliýe hasabatlylygyň milli standartlary” modul 3 | 58 | 6 hepde |
"Burawlamagyň tehnikasy we tehnologiýasy" ugry boýunça hünäri ýokarlandyrmak okuwy
Nebit we gaz pudagynyň ösüşi, nebit we gaz ýataklaryny gözlemek, barlamak we özleşdirmek maksady bilen buraw işleriniň geriminiň giňeldilmegi bilen baglydyr. Çuň we aşa çuň buraw işleriniň göwrüminiň köpelmegi, şeýle hem dik, kese we ýapgyt-kese guýulary burawlamak zerurlygynyň ösmegi bilen baglanyşykly nebit we gaz guýularyny burawlamak işi hemişe kämilleşdirilmeli. Gazylyp alynýan peýdaly suwuk we gaz görnüşli minerallary çykarmak üçin guýulary burawlamak tehnologiýasy nebit-gaz pudagynyň hünärmenleri üçin esasy dersleriň biridir.
"Burawlamagyň tehnikasy we tehnologiýasy" nebit-gaz pudagynda esasy ugurdyr. Çuň burawlamak tehnikasynyň we tehnologiýasynyň kämilleşdirilmegi, buraw işleriniň öndürijiliginiň ep-esli ýokarlandyrylmagy we olaryň öz-özüne düşýän gymmatynyň peselmegi halk hojalygynyň çynlakaý meselesidir. Bu meseläni çözmek üçin ýurduň iri ylmy-barlag edaralary, şeýle hem öňdebaryjy ýokary okuw mekdepleriň ylmy işgärleri gatnaşýar. Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň ylmy-barlag tejribehanalaryda dürli şertlerde guýulary burawlamagyň iň kämil usullary gözlenilýär.
Bu meýilnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi üçin burawlaýjy inženerleriniň diňe bir çuň burawlamak işiniň nazaryýet taraplaryna gowy düşünmekleri bilen çäklenmän, eýsem burawlamagyň tehnologiýasy bilen baglanyşykly inženerçilik hasaplamalaryny ynamly ýerine ýetirmegini talap edýär. Hut şonuň üçin bu okuwda hünärmenleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak meselesi üns merkezinde saklanylýar.
“Burawlamagyň tehnikasy we tehnologiýasy” kursynda dünýäniň iň öňdebaryjy, ylmyň soňky gazanan miweleriniň biri bolan amaly tejribe geçirilýän tejribehanasynda guýuda buraw we tamponaž erginlerini saýlamaga, häzirki zaman enjamlaryny ulanmaga, dik, kese ýapgyt we köp nilli görnüşlerini burawlamaga, guýularyň gurluşygyny soňlamaga, çylşyrymly hadysalary çözmäge uly ýardam eder.
“Burawlamagyň tehnikasy we tehnologiýasy” kursynyň meýilnamasyna Deňizde nebit we gaz guýularyny burawlamak, Dik, ýapgyt we kese guýulary burawlamagyň tehnikasy we tehnologiýasy, Buraw we tamponaž erginleriniň tehnologiýasy, Buraw işiniň superwaýzeri ýaly ugurlar boýunça okuwlar girýär.
"Nebit we gaz ojaklaryny özleşdirmek we ulanmak" ugry boýunça hünäri ýokarlandyrmak okuwy
Ýurdumyzyň nebitgaz pudagynyň ösüşinde nebit we gaz ojaklaryny özleşdirmek boýunça nazaryýet bilimleriniň kämilleşmegi möhüm ähmiýete eýe boldy. Bu ylmy dersiň ähmiýeti pudagyň ösüşiniň täze tapgyrynda hasam artýar. Bu ylmy ders pudagyň inžener-tehniki işgärlerini, ylymda we tehnologiýada häzirki zaman gazananlaryna esaslanýan gaz we nebit ojaklaryny özleşdirmegini taslamak, seljermek, kadalaşdyrmak we geljegini kesgitlemek usullaryny öwredýär.
Gatlaklaryň nebit we gaz berijiligini ýokarlandyrmak-ýeriň jümmüşinden nebitiň we gazyň çykarylyş derejesini ýokarlandyrmak – şü günde we ýakyn onýyllyklarda esasy meseleleriň biridir.
“Nebit we gaz känlerini özleşdirmek we ulanmak” kursynyň baş maksady bolup nebit-gaz pudagynda esasy ugurlaryň biri, uniwersitetiň bazasynda bar bolan tejribehanada geçirilýän ylmy-amaly işler, önümçilik-tehnologiki dolandyryjy we ylmy-barlag işlerini hem-de önümiň öndürijiligini artdyrmakda guramak çärelerini amala aşyrmakda uly ýardam berer. “Nebit we gaz känlerini özleşdirmek we ulanmak” ugry boýunça hünäri ýokarlandyrmak okuwy hünärmenlere öňdebaryjy dünýä tehnologiýalaryny ulanyp çylşyrymly meseleleri çözmäge mümkinçilik berer.
"Nebit we gaz ojaklaryny özleşdirmek we ulanmak" okuw maksatnamasyna "Şelf ojaklaryny özleşdirmek", "Nebiti we gazy saklamak we daşamak" ugurlaryny öz içine alýar.
Nebit we gaz pudagynyň ösüşiniň täze, döwrebap tapgyrynda ähli ýerde programma üpjünçiligiň ulgamlary ornaşdyrylýar. Bu, hususan-da, hil taýdan täze esasda nebit we gaz ojaklarynyň önümçiligi dolandyrmak, taslamak, derňew geçirmek, ösüşini çaklamak we kadalaşdyrmak babatda dürli meseleleri çözmäge mümkinçilik berer. Ýokary tizlikli elektron we sanly tehnologiýalaryň peýda bolmagy we barha köpelmegi nebit we gaz ojaklaryny tygşytly özleşdirmegiň köp meselelerini üstünlikli çözmäge mümkinçilik berýär. Elbetde, nebit we gaz ojaklaryny taslamak we özleşdirmek boýunça häzirki zaman programmalaryny ornaşdyrmak we ulanmak zerurlygy ýüze çykýar. Şol sebäpli "Nebit we gaz ojaklaryny özleşdirmek we ulanmak" kurslarynyň maksatnamasyna ilkinji gezek Schlumberger kompaniýasynyň "Petrel", "ECLIPSE", "PIPESIM" programma üpjünçiligi boýunça okuwlary girizildi.
“Nebitgazgeçirijilerini we nebitgazyň saklanýan ýerlerini taslamak, gurmak we ulanmak” boýunça hünär derejesini ýokarlandyryş
“Nebitgazgeçirijilerini we nebitgazyň saklanýan ýerlerini taslamak, gurmak we ulanmak” okuwynda okaýan diňleýjilere dünýäniň ösen tehnikalaryndan ulanyp, guýada bolýan çylşyrymly hadysadan baş çykarmaga mümkinçilik berer.
Hünär ugry boýunça ýörite dersler toplumy özara baglanyşykly we logiki yzygiderlikde öwrenilýän “Nebit we gaz işleriniň esaslary” “Nebit we gaz guýularyny burawlamak”, “Buraw enjamlaryny gurnamak we ulanmak”, “Nebit gaz geçirijileri taslamak, gurnamak we ulanmak”, “Nebit, gaz guýularyny burawlamak üçin maşynlar we enjamlar” derslerini öz içine alýar.
"Tehnik-dozimetrist" ugry
Dozimetrist - radioaktiw atomlar bilen ýerleriň we giňişligiň hapalanma derejesini ölçegini geçirýän hünärmen. Häzirki wagtda dozimetrist hünärine birnäçe ýyl ozalkydan has köp talaplar bildirilýär. Gurallary bilmek we olary ulanmak ukyby bilen bir hatarda, hünärmen kompýuter tehnologiýasyna erk edip bilmeli. Hünärmen ylmy gözleglere, daşky gurşawa, senagat we ýaşaýyş jaýlaryna gözegçilik etmeklige işjeň gatnaşýar, ýokary güýçli radiasiýa meýdanlaryny ölçeýär. Ýörite dozimetriki enjamlaryň kömegi bilen dürli üstleriň we närseleriň hapalanma derejesini barlap bilýär (mysal üçin, eşik, enjamlar), radiasiýanyň güýjüni, görnüşini we radiasiýa dozasynyň ululygyny kesgitläp biler.
Radiasiýa howpsuzlygy we iş ýerlerini goramak boýunça dürli çäreleri geçirmek onuň wezipe borçlaryna degişli. Şonuň üçin radiasiýa bilen baglanyşykly ähli işleriň tehnologiýasyna gözegçilik etmeli, ulanylýan enjamlaryň howpsuzlyk standartlaryna we kadalaryna laýyklygyny barlamaly. Şeýle hem, işçi özüne ynanylan enjamlaryna hyzmat etmek bilen meşgullanýar we zerur bolsa täze enjamlar bilen işlemegi öwrenýär. Dozimetrist resminamalar bilen hem işleýär. Ol barlagyň netijelerine esaslanýan analitiki hasabatlary taýýarlamaly, diagrammalary, kartalary, tablisalary we grafikleri düzmeli. Tehnik-dozimetrist, dürli enjamlary ulanyp, ionlaşdyryjy şöhlelenmäniň ähli görnüşleri üçin dürli çylşyrymly ölçegleri ýerine ýetirýär, biologiki goragyň täsirine baha berýär. Hünärmen radiologiýa, häzirki zaman dozimetriki enjamlar we radiasiýa howpsuzlygy babatda bilimlere eýe bolmalydyr.
"Nebiti we gazy gaýtadan işlemegiň himiki tehnologiýasy" ugry boýunça hünäri ýokarlandyrmak okuwy
Nebit we gaz halk hojalygynyň ösüşinde aýratyn ähmiýete eýe bolup we olardan gaýtadan işlenip alynýan önümler bilen birlikde diňe bir ýangyç bolman, eýsem himiýa pudagy üçin iň gymmatly çig maldyr. Ýurdumyzyň nebiti, gazy gaýtadan işleýän senagatynyň, gazhimiýa we nebithimiýa pudaklaryny ösdürilmegi bolsa, çylşyrymly himiki önümçiliklerinde ýokary kwalifikasiýaly inžener tehniki işgärleriniň bolmagyny talap edýär.
Nebiti, gazy gaýtadan işlemegiň himiki tehnologiýasy boýunça bilim ulgamynyň çäklerinde berilýän okuw meýilnamasy nebiti we uglewodorod gazlaryny gaýtadan işlemek boýunça iň esasy prosesleri we tehnologiýalary öz içine alýar. Okuw meýilnamada esaslanyp, okadylýan dersler ýurdumyzyň nebiti, gazy gaýtadan işleýän senagat kärhanalarynda hereket edýän tehnologiýalary hem-de häzirki zaman innowasion tehnologiýalary öwrenmek bilen utgaşdyrylar.
“Nebiti, gazy gaýtadan işlemegiň himiki tehnologiýasy” okuw kursynda okaýan diňleýjilere dünýäniň ösen tehnikalaryndan ulanyp, olar nebitiň düzümini we fiziki-himiki häsiýetlerini; nebiti gaýtadan işlemäge taýýarlamak proseslerini; nebiti ilkinji gaýtadan işlemek proseslerini; nebiti gaýtadan işlemegiň termiki we termokatalitiki proseslerini; nebit çalgy ýaglarynyň we çalgylarynyň öndürilişini; uglerod materiallarynyň tehnologiýalaryny; ýangyçlaryň, çalgy materiallarynyň we ýörite suwuklyklaryň ulanylyşyny; uglewodorod gazlarynyň gaýtadan işlemäge taýýarlanylyşyny öwrenilmegi bilen, nebiti we gazy gaýtadan işlemek prosesleriniň täze usullarynyň we tehnologiýalarynyň özleşdirilmegine goşant goşýar.
"Tehnologiki prosesleri we önümçiligi awtomatlaşdyrmak" ugry boýunça hünäri ýokarlandyrmak okuwy
Awtomatika bu adamyň göniden-göni gatnaşman amala aşyrylýan dürli prosesleri dolandyrmak we olaryň geçişine gözegçilik baradaky ylmyň we tehnikanyň pudagydyr. Awtomatlaşdyrmak – her bir kärhananyň ulanýan tehnologiki prosesidir. Awtomatlaşdyryş prosesleri dolandyrmagy ýönekeýleşdirmäge, önümçilik çykdajylaryny azaltmaga we kärhanada işi ýeňilleşdirmäge hyzmat edýär. Awtomatikanyň ösmegi esasan hem ylmy-tehniki ösüşe ýardam berdi we onuň esasy ugurlaryny kesgitledi. Awtomatikanyň ösmeginiň faktorlary: giňelip barýan önümçiligiň we önümiň hiliniň ýokarlanmagynyň, şeýle hem adamyň zähmediniň kämilleşdirilmeginiň zerurlygyndan ybaratdyr.
Awtomatiki prosesler bir ýerde durmaýarlar, olar ýyldan ýyla kämilleşdirilýär, ýagny awtomatlaşdyrýarlar. Önümçiligi we tehnologiki prosesleri awtomatlaşdyrmak boýunça hünärmen nebit-himiýa pudagynda-da, awtomatlaşdyrylan önümçilik ulgamlary bar bolan dürli kärhanalarda-da gerek bolýar. Tehnologiki prosesleri we önümçiligi awtomatlaşdyrmak boýunça hünärmeniň wezipe borçlaryna önümçilik proseslerini awtomatlaşdyrmagyň esaslary, awtomatiki dolandyryş ulgamlaryny seljermegiň usullary, ölçeýji-barlag gurallaryň we awtomatiki sazlaýjylaryň işleýiş we gurluş ýörelgeleriniň esaslary, nebiti gaýtadan işlemegiň we nebithimiýanyň esasy tehnologiki prosesleriň awtomatlaşdyrylan desgalary we awtomatlaşdyryş shemalary kadalaşdyrmagyň usullary degişli.
Zähmet bazarynda önümçilik proseslerini awtomatlaşdyrmak we mehanizasiýalaşdyrmak boýunça hünärmenlere uly isleg bildirilýär. Hünärmen zähmet çekýän kärhanasynyň gurluşyna görä işini alyp barmaly. Ähli işiň mehanizmleriň ulanyş kadalaryna laýyklykda amala aşyrylmagy üçin hünärmen kärhananyň önümlerini öndürmek tehnologiýasyny, önümçiligiň talaplaryny we patent barlaglary bilmelidir. Elbetde, şeýle hünärmeniniň şeýle işi kompýuter tehnologiýasyz, aragatnaşyk we kommunikasiýa serişdesiz amala aşyrylyp bilinmez. Önümçilige awtomatlaşdyrmagyň we mehanizasiýalaşdyrmagyň täze usullaryny ornaşdyrmakdan ozal, ol onuň ykdysady netijeliligini öwrenýär. Önümçilik proseslerini awtomatlaşdyrmak we mehanizasiýalaşdyrmak pudagy bir ýerde durman, hemişe ösýär. Öňdebaryjy milli we daşary ýurt tejribesi täze bilimler we ösüşler bilen yzygiderli güýçlenýär.
“Tehnologiýa proseslerini we önümçiligi awtomatlaşdyrmak” kursynyň diňleýjileri häzirki zaman önümçiligine aýry-aýry prosesleriň arasyndaky baglanyşyklaryň köpdürlüligini we olaryň takyk yzygiderliligini öwrenerler. Üznüksiz we tapgyrly önümçilik, şeýle hem käbir operasiýalaryň ýokary tizlikde geçmekligi, bir operasiýadan beýleki operasiýa geçmeklik wagtynyň kemeldilmegi barada düýpli düşünjeler berler.
Halk hojalygynyň käbir pudaklarynda tehnikanyň ösmegi netijesinde adama göniden-göni täsiri boýunça örän zyýanly prosesler (radioaktiw dargama, elektromagnit şöhleler, ultrases tolkunlary we ş.m.) ýüze çykdy. Hut şonuň üçin şeýle proseslere adamyň gatnaşmazlyk şerti ýüze çykýar. Şeýle prosesleri dolandyrmak we olaryň geçişini gözegçilik etmek “Tehnologiýa proseslerini we önümçiligi awtomatlaşdyrmak” kursynyň dowamynda diňleýjilere giňişleýin öwrediler.
"Energetika" ugry boýunça hünäri ýokarlandyrmak okuwy
Elektrik energiýasy ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň ösmegi üçin esas bolup durýar. "Berkarar döwletiň täze eýýamynyň galkynyşy döwründe: 2022-2052-nji ýyllarda Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşi" milli maksatnamasynda ýurduň energetikasynyň ösüş strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlary: elektrik energiýanyň önümçiligini we eksportyny ýokarlandyrmak, energiýa üpjünçiliginiň hilini gowulandyrmak, ilatyň ykdysady, durmuş we ýaşaýyş şertlerini gowulandyrmak üçin senagat desgalaryny gurmak. Türkmenistanyň Prezidenti energiýa pudagynyň ösüşini Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Watanymyzyň ykdysady strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitledi.
Häzirki wagtda bütin dünýäde alternatiw energiýa çeşmeleriniň ulanylmagyna we “ýaşyl” ykdysadyýetiň ösmegine aýratyn üns berilýär. Bütindünýä jemgyýeti ýaşyl energiýa tehnologiýalaryna geçmäge çalyşýar, netijede energiýa pudagynda soňky döwürde möhüm üýtgeşmeler bolup geçdi. Ýel we gün energiýasy ýaly pes uglerodly alternatiw çeşmeler bazarda ykdysady taýdan bäsdeşlik etmek derejesine ýetdi. Bu meselede Türkmenistanyň giň mümkinçilikleri bar.
Türkmenistanda ýangyç-energetika toplumyny ösdürmegi çaltlandyrmak döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry hasaplanýar. Energetika babatda döwlet syýasaty energetiki garaşsyzlygy we howpsuzlygy üpjün etmäge, energo netijeliligi ýokarlandyrmaga hem-de energetikanyň daşky gurşawa ýaramaz täsirini azaltmaga gönükdirilendir. Bu wezipeleri üstünlikli çözmek üçin ekologik taýdan arassa energetikany, onuň mundan beýläk hem howpsuzlygyny, energo deňagramlylygyň gurluşynyň amatlylygyny, energotygşytlylygyň dolandyrylmagynyň öňdebaryjy usulyýetleriniň we ýörelgeleriniň ornaşdyrylmagyny, önümçiligiň we energiýa serişdeleriniň, şol sanda elektroenergiýanyň sarp edilişiniň energonetijeliligini üpjün edýän, ylmyň gazananlaryna esaslanýan täze tehnologiýalary işläp taýýarlamak we önümçilige ornaşdyrmak babatda möhüm işler alnyp barylýar. Döwlet maksatnamasynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň energetika, nebitgaz we beýleki pudaklaryň edaralary we kärhanalary üçin energotygşytlylyk boýunça ylmy barlaglary geçirmek we hödürnamalary taýýarlamak göz öňünde tutulýar. Şol sebäpli “Energetika” maksatnamasy energiýanyň hilini dolandyrmak, wodorod energetikasy, nebit we gaz önümçiliginde energiýany tygşytlamak ýaly ugurlary öz içine alýar.
"Nebit we gaz geologiýasynda innowasion tehnologiýalaryň esaslary" ugry boýunça hünäri ýokarlandyrmak okuwy
Nebit we gaz geologiýasynda innowasion tehnologiýalaryň esaslary nebit-gaz pudagynda esasy ugurlaryň biri, bu okuwyň baş maksady uniwersitetiň bazasynda bar bolan tejribehanada geçirilýän ylmy-amaly işler önümçilik-tehnologiki dolandyryjy we ylmy-barlag işlerini hem-de önümiň öndürijiligini artdyrmakda guramak çärelerini amala aşyrmakda uly ýardam berer. Diňleýjilerde häzirki zaman ylmy gözýetimi, intellektual we aň ýetiriş mümkinçilikleriniň ösüşini emele getirmek bilen olary bilim almaga, durmuşda öz ornuny tapmaga ýardam eder.
Bu okuw, iň ösen enjamlar bilen enjamlaşdyrylan tejribehanalarda umumy geologiki we geofiziki kurslary göz öňünde tutýar. Okuw maksatnamasy aşakdakylary öz içine alýar: Burawlamakda geologiýa, peýdaly magdanlary gözlemegiň we barlamagyň geofiziki usullary, peýdaly magdanlary gözlemegiň häzirki zaman geologiki tehnologiýalar, nebit-gaz geologiýasy, taryhy geologiýa we paleontologiýanyň esaslary, Petrografiýa we petrologiýa, gatlak suwuklyklaryň we kernleriň labarotoriýa barlagy, peýdaly magdanlary gözlemegiň geofiziki usullary, "Petrel", "ECLIPSE", "PIPESIM" (Schlumberger) programma üpjünçiligi we beýlekiler. Kurslarda teoretiki esaslary öwrenilýär we geofiziki usullar boýynça amaly sapaklar geçirilýär.
“Nebit – gaz pudagynyň ykdysadyýeti we dolandyrylyşy” boýunça hünär derejesini ýokarlandyryş
Diňleýjiler köpçüligiň göwnüni tapmagy, oňa ýolbaşçylyk etmegi, işgärleri agzybirlik, maksada-okgunlylyk, watansöýüjilik ruhunda terbiýelemegi, nazary bilimini, tejribelik endiklerini yzygiderli we üznüksiz kämilleşdirmegi, öz ugrundan toplanan ylmy maglumatlary işinde ýerlikli ulanmagy, zähmeti ylmy esasda guramagy başarmalydyr. “Nebit – gaz pudagynyň ykdysadyýeti we dolandyrylyşy” okuw kursynda okaýan diňleýjilere dünýäniň ösen tehnikalaryndan ulanyp, olar önümçiligi ukyply dolandyrmagyň usullaryny; nebit we gaz çykarýan önümçilikleri taslamagyň we gurnamagyň esaslaryny, şol sanda nebit-gaz önümçiliginiň tehnikasynyň we tehnologiýasynyň esaslaryny; nebit-gaz pudagynyň kärhanalarynyň ykdysady netijeliligini çaklamagy we seljermegi; pudagyň ykdysadyýetini, önümçiligi dolandyrmagyň we meýilnamalaşdyrmagyň esaslaryny, inžener ekologiýa we zähmeti goramak meseleleriniň hukuk esaslaryny, zähmeti ylmy esasda guramagy we patent işlerini geçirmegi; pudagyň marketingini we menejmentini öwrenmegiň, gözleg we buraw işleriniň öňdebaryjy häzirki zaman tehniki-ykdysady esaslaryny öwrenmek bilen, ykdysadyýetiň täze usullarynyň we tehnologiýalarynyň özleşdirlmegine goşant goşýar.
“Kiçi we orta işewürlik menejment” boýunça hünär derejesini ýokarlandyryş
“Kiçi we orta işewürlik menejment” okuwynda okaýan diňleýjilere işewürligiň gurşawynda ýüze çykýan ýagdaýlaryň özbaşdak derňew etmek we olary çözmekligiň ýollaryny gözlemek, telekeçä zerur bolan anyk tejribe ähmiýetli meseleleri çözmek, edara-kärhanalaryň döredilmegi boýunça iň oňat pikiriň (iň oňat işewürlik meýilnamanyň) bäsdeşligini geçirmek, hereketiň öňünden bellenilen möhleti we hereket etmäniň anyk kesgitlenen maksatlary bilen edara-kärhanalary döretmek, belli ýerli telekeçiler bilen, ýerli ýolbaşçylygyň wekilleri bilen bilelikdäki hyzmatdaşlygy ýola goýmak ýaly meseleleri öwretmekden ybarat. Okuw maksatnamasyň bölümlerinde taryhy we häzirki zaman maglumatlarynyň utgaşdyrylmagynda hem-de ýerli we daşary ýurtlarynyň telekeçileriniň hereketi barada maglumatlary bilen mysal hökümünde görkezilendir.
“Maliýe hasabatlylygynyň halkara standartlary” boýunça hünär derejesini ýokarlandyryş
“Maliýe hasabatlylygynyň halkara standartlary” okuwynyň baş maksady, diňleýjilere bu ugruň nazary we amaly esaslaryny öwretmeklikden ybarat. Olara maliýe hasabynyň ähmiýetini, maliýe hasabatlarynyň görnüşlerini we zerurlygyny, maliýe hasabatynyň düzüminiň ykrar edilişini, bahalandyrylyşyny, gymmat bahaly kagyzlar bazarynyň aýratynlyklaryny, maliýe gurallarynyň ulanylyşyny, ýyllyk maliýe hasabatynyň taýýarlanyşyny, maliýe we salgyt hasabynyň ara tapawudyny, Türkmenistanda hasap ulgamynyň halkara standartlara geçmekligiň esasy meselelerini düýpli öwretmekliginden ybarat. Bu düşünjeler hasabyň we hasabatynyň halkara standartlarynyň talaplaryna laýyk gelmelidir.